Τον τελευταίο καιρό η επικαιρότητα υπήρξε καταιγιστική και έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον μας με τις συνεχείς εξομολογήσεις για την παρενόχληση ή κακοποίηση που έχουν υποστεί οι άνθρωποι στο εργασιακό τους περιβάλλον. Το mobbing είναι ένα φαινόμενο που έχει αυξηθεί αρκετά την τελευταία δεκαετία, για αυτό και η βιβλιογραφία βρίθει ερευνών που μελετούν τον αντίκτυπο και τις ψυχολογικές συνέπειες που έχει στο άτομο.
Τι είναι όμως το mobbing;
Ο όρος “Mobbing” ή αλλιώς “ηθική ή ψυχολογική παρενόχληση” στο χώρο εργασίας χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Leymann (1984) για να περιγράψει την τρομοκρατία που υφίστανται οι εργαζόμενοι στο χώρο εργασίας. Μάλιστα η ετυμολογία του αγγλικού ρήματος “mob” μεταφράζεται ως “επιτίθεμαι, παρενοχλώ”. Όπως και το bullying, που είναι ευρέως γνωστό, έτσι και το mobbing χαρακτηρίζεται από συστηματική παρενόχληση που μπορεί να είναι ηθικής, συναισθηματικής ή ψυχολογικής φύσεως. Πιο συγκεκριμένα, mobbing σε ένα εργασιακό πλαίσιο συνιστά η υποτίμηση της απόδοσης του εργαζομένου, τα επικριτικά σχόλια, η προσβολή της αξιοπρέπειας του ατόμου, οι χειρονομίες, ο αθέμιτος ανταγωνισμός, η αμφισβήτηση της ακεραιότητας του ατόμου και πολλές άλλες συμπεριφορές λεκτικής, μη λεκτικής και σωματικής βίας.
Ποιες είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις;
Οι προαναφερθείσες συμπεριφορές μπορεί να αποτελέσουν τροχοπέδη για την απόδοση του ατόμου στην εργασία του και κυρίως μπορεί να πυροδοτήσουν ψυχικές και συναισθηματικές διαταραχές. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα θύματα mobbing μπορεί να υποφέρουν συχνά από διαταραχές αυτορρύθμισης, σωματικά συμπτώματα, ψυχολογικό τραύμα, μετατραυματική διαταραχή (PTSD) ακόμα και μείζων κατάθλιψη. Ο Leyman είχε αναφέρει ότι “οι ψυχικές επιπτώσεις του mobbing θα μπορούσαν να συγκριθούν με το PTSD από πόλεμο ή εμπειρίες από στρατόπεδο φυλακών”. Είναι πρόδηλο, ότι το mobbing αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για το άτομο και είναι επιζήμιο για την ψυχική του υγεία και ισορροπία.
Η σιωπή δεν είναι πάντα χρυσός
Σε κάθε περίπτωση συμπεριφορές mobbing ενισχύονται θετικά ή αρνητικά από το περιβάλλον και από την στάση που έχουν οι συνεργάτες και οι προϊστάμενοι ακόμα και αν είναι παρατηρητές αυτής της κατάστασης. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι αυτό το διάστημα εκτιθέμεθα καθημερινά σε πρωτοφανείς και συλλογικές αποκαλύψεις αυτό έχει δώσει το θάρρος σε πολλούς ανθρώπους που υπήρξαν θύματα mobbing να μιλήσουν και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους.
Η σιωπή δεν είναι πάντα χρυσός. Για αυτό το λόγο είναι ευθύνη όλων μας να σπάσουμε τη σιωπή μας και να αναφέρουμε περιστατικά παρενόχλησης που είτε βιώνουμε οι ίδιοι είτε παρατηρούμε στο εργασιακό περιβάλλον για να αμβλυνθούν και εξαλειφθούν τέτοια περιστατικά παρενόχλησης.
Η Φωτεινή-Ελβίσα Φρροκάι είναι Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια (BSc,MSc,PhD C., SYLFF Fellow)
