Τις τελευταίες μέρες παρατηρείται ένα από τα μεγαλύτερα κυκλοφοριακά κομφούζιο στην ιστορία της διεθνούς ναυσιπλοΐας στη διώρυγα του Παναμά, με περισσότερα από 200 εμπορικά πλοία μεταφοράς φορτίων, φυσικού αερίου και πετρελαίου να βρίσκονται αγκυροβολημένα αναμένοντας την σειρά τους για να διασχίσουν το περίπου 80 χιλιομέτρων κανάλι, τόσο από την πλευρά του Ειρηνικού όσο και από την πλευρά του Ατλαντικού Ωκεανού. Η σημασία της διώρυγας του Παναμά που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα για την διεθνή ναυσιπλοΐα και το διεθνές εμπόριο είναι εξαιρετική. Σημειώνεται ότι πέραν του ενός εκατομμυρίου πλοίων έχουν διασχίσει την διώρυγα από το άνοιγμά της το 1914, ενώ ο ετήσιος όγκος φορτίων που διήλθε της διώρυγας το 2022 ανήλθε στα 518 εκατομμύρια τόνων, 2 εκατομμύρια περισσότερα από το αμέσως προηγούμενο έτος.
Το χάος που έχει δημιουργηθεί τις τελευταίες μέρες οφείλεται εν πολλοίς στην παρατεταμένη ξηρασία που παρατηρήθηκε το τελευταίο διάστημα στην κεντρική αμερικανική ήπειρο ως απότοκο των κλιματικών αλλαγών και η οποία έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της βροχόπτωσης από την οποία εξαρτώνται τα τεχνητά φράγματα που τροφοδοτούν με φρέσκο νερό το κανάλι μέσω των δώδεκα τεχνητών κλεισιών (locks) που υπάρχουν σε τρία σημεία κατά το μήκος της διώρυγας. Τα πλοία τα οποία βρίσκονται αγκυροβολημένα αναμένοντας την σειρά τους για να διασχίσουν την διώρυγα εκτιμάται ότι θα αναμένουν αρκετές μέρες, αφού η αρμόδια αρχή του Παναμά έχει μειώσει τον ημερήσια αριθμό πλοίων που διέρχονται της διώρυγας από 36 σε 32 την ημέρα, ενώ το κόστος αναμονής ανά πλοίο και ανά μέρα ανέρχεται σε περίπου 200,000 δολάρια την ημέρα.
Τα πιο πάνω γεγονότα προφανώς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για περαιτέρω αυξήσεις στα προϊόντα και αγαθά που μεταφέρονται, αφού τα κόστη που εκτιμώνται να επωμιστούν οι πλοιοκτήτριες εταιρείες και οι έμποροι θα μετακυληστούν προφανώς στους καταναλωτές, επιτείνοντας έτσι περαιτέρω πληθωριστικές τάσεις σε μια περίοδο όπου ενυπάρχουν ιδιαίτερα σοβαροί κίνδυνοι όσον αφορά στην οικονομία λόγω πολλών άλλων παραγόντων, όπως είναι, μεταξύ άλλων, οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, η επισιτιστική κρίση, οι κλιματικές αλλαγές και οι οικονομικές συνθήκες σε παγκόσμιο επίπεδο που συμβάλουν στην αύξηση των επιτοκίων και στις πληθωριστικές τάσεις που παρακολουθούμε. Επιπρόσθετα, σε αρκετές περιοχές αναμένεται ενδεχομένως να παρατηρηθούν σχετικές ελλείψεις σε πρώτες ύλες της βιομηχανίας, γεγονός που επιτείνει την σοβαρότητα της κατάστασης.
Η παρούσα κατάσταση θυμίζει εν πολλοίς την κρίση της διώρυγας του Σουέζ το 2021 όταν το πλοίο Ever Given προσάραξε αποκλείοντας την ναυσιπλοΐα στην διώρυγα, δημιουργώντας αλυσιδωτές επιπτώσεις στην παγκόσμια ναυσιπλοΐα και το εμπόριο. Η διώρυγα του Σουέζ, όπως και αυτή του Παναμά, αποτελούν τις πλέον σημαντικές εμπορικές διόδους μεταφοράς προϊόντων και αγαθών διά θαλάσσης και τα οποιαδήποτε προβλήματα παρουσιάζονται εκεί αναμφίβολα έχουν επιπτώσεις στους καταναλωτές παγκοσμίως αλλά και στην εύρυθμη λειτουργία του θαλάσσιου εμπορίου.
Του Δρα Αντώνη Στ. Στυλιανού, Λέκτορα Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
