Η 1η Οκτωβρίου έχει οριστεί να τιμάται ως η ημέρα ανακήρυξης της ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στην πραγματικότητα, η αποικιοκρατία στην Κύπρο έληξε την 16η Αυγούστου 1960, όταν ο τελευταίος άγγλος Κυβερνήτης παρέδωσε την εξουσία και αποχώρησε από το νησί. Η ανεξαρτησία της πατρίδας μας επιτεύχθηκε μετά από μακροχρόνιες προσπάθειες του λαού μας, με αποκορύφωμα τον ένοπλο αγώνα της ΕΟΚΑ. Στόχος ήταν η απελευθέρωση από τους Άγγλους και η ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, κάτι βέβαια που δεν επιτεύχθηκε ποτέ. Αποτέλεσμα του αγώνα αυτού ήταν οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, με τις οποίες τερματίστηκε η βρετανική κυριαρχία και ιδρύθηκε ανεξάρτητο κυπριακό κράτος.
Από την πρώτη στιγμή, οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου αποτέλεσαν αντικείμενο σφοδρής κριτικής και έντονων αντιπαραθέσεων σε Κύπρο και Ελλάδα, αφού χαρακτηρίστηκαν, από πολλούς, ως μη βιώσιμες. Στο μεσοδιάστημα μεταξύ της υπογραφής των Συμφωνιών και της τουρκικής εισβολής, οι διαφωνίες ανάμεσα στους ελληνοκύπριους εντείνονταν, ενώ η προσπάθεια τροποποίησης του Συντάγματος που προέκυψε από τις Συμφωνίες, μέσω της πρότασης δεκατριών σημείων του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, οδήγησε ακόμα και σε ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων. Αργότερα, το 1974, το άρθρο 4 της Συνθήκης Εγγυήσεων που περιλαμβανόταν στις Συμφωνίες, χρησιμοποιήθηκε ως δικαιολογία από την Τουρκία για την εισβολή της στην Κύπρο, με αφορμή το προδοτικό πραξικόπημα που επιχείρησε να ανατρέψει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Ηρωικοί νεκροί, αγνοούμενοι, πρόσφυγες, ψυχική οδύνη και οικονομικός μαρασμός, ήταν μόνο μερικές από τις καταστροφικές συνέπειες της τουρκικής εισβολής.
Από τότε, βιώνουμε μια απαράδεκτη κατάσταση, με τον βίαιο εκτοπισμό διακοσίων χιλιάδων συμπατριωτών μας, τη συνεχιζόμενη κατοχή του 37% της έκτασης της πατρίδας μας, την αλλοίωση του δημογραφικού χαρακτήρα των κατεχομένων εδαφών μας, την καταστροφή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τη βεβήλωση των ιερών μας χώρων και το συνεχιζόμενο δράμα των συγγενών των αγνοουμένων μας. Μια απαράδεκτη κατάσταση που ο κυπριακός λαός ποτέ δεν αποδέχτηκε και ουδέποτε πρόκειται να αποδεχθεί. Στο πλαίσιο αυτό, τόσο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης όσο και οι προκάτοχοι του συμμετείχαν εποικοδομητικά σε κάθε διαπραγματευτική διαδικασία, στη βάση των κατά καιρούς συμφωνιών μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων και των αποφάσεων και ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά και των αρχών και αξιών της Ε.Ε. της οποίας είμαστε πλήρες κράτος μέλος. Δυστυχώς, παρά τη δική μας αποφασιστικότητα και ειλικρινή βούληση, η αδιάλλακτη στάση, η προκλητική συμπεριφορά και οι παράλογες απαιτήσεις και αξιώσεις της Τουρκίας, δεν επιτρέπουν την εξεύρεση μιας λειτουργικής, βιώσιμης και διαρκούς λύσης του Κυπριακού προβλήματος. Μιας λύσης που θα μας οδηγήσει σε ένα πραγματικά κυρίαρχο, ανεξάρτητο και ευρωπαϊκό κράτος, μακριά από αναχρονιστικές εγγυήσεις, παρουσία ξένων στρατευμάτων και εξαρτήσεις από τρίτους.
Η 61η επέτειος της ανακήρυξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, βρίσκει την πατρίδα μας αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις, λόγω των συνεχιζόμενων τουρκικών έκνομων ενεργειών. Ενέργειες που αντιτίθενται στο διεθνές δίκαιο, στις σχετικές Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και στις επιδιώξεις και το όραμα της σύγχρονης ευρωπαϊκής οικογένειας, μέλος της οποίας, υποτίθεται, θέλει να γίνει η Τουρκία. Αυτή την αδιάλλακτη στάση, τις παράλογες απαιτήσεις αλλά και αξιώσεις της Τουρκίας, η κυπριακή κυβέρνηση προσπαθεί να κάμψει, καταθέτοντας συνεχώς προτάσεις, απόλυτα συνυφασμένες με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, όπως η υπό προϋποθέσεις επάνοδος στο Σύνταγμα του 1960 και η αποκεντρωμένη ομοσπονδία.
Η μέχρι σήμερα πορεία του κυπριακού κράτους, με τα όποια διαχρονικά λάθη και τις παραλείψεις των εκάστοτε κυβερνήσεων, μας επιτρέπει να νιώθουμε περήφανοι. Η επέτειος της 1ης Οκτωβρίου αποτελεί ημέρα σεβασμού και υπερηφάνειας για τον κυπριακό λαό, για τα όσα με την υπομονή, την επιμονή και την εργατικότητα που τον χαρακτηρίζει, συλλογικά και διαχρονικά έχει πετύχει. Η πατρίδα μας είναι ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και σε καμία περίπτωση, για χάριν των επιδιώξεων τρίτων, δεν θα αφεθεί να οδηγηθεί σε μια λύση που δεν θα είναι λειτουργική και βιώσιμη και θα περιφρονεί τα δικαιώματα των νόμιμων κατοίκων της. Αντιθέτως, τιμώντας την 61η επέτειο της κυπριακής Ανεξαρτησίας και όλους τους αγώνες των κυπρίων που οδήγησαν σε αυτή, συνεχίζουμε να επαναλαμβάνουμε την αυστηρή προσήλωσή μας στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και στις ομόφωνες αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου, ως βάση λύσης του κυπριακού προβλήματος και επανένωσης της πατρίδας μας.
Ο Βασίλης Πάλμας είναι υφυπουργός παρά τω Προέδρω της Κυπριακής Δημοκρατίας
