Δυόμισι χρόνια μετά την τραγωδία των Τεμπών, η μνήμη των 57 ψυχών παραμένει ζωντανή μέσα από τις φωνές και τις πράξεις ανθρώπων που δεν ξεχνάνε. Ανάμεσά τους κι εγώ.
Είμαι η Μαρία και είμαι 17 ετών. Είμαι από τα μικρότερα μέλη του Μέχρι Τέλους, παρόλα αυτά έχω δέσει με όλους και έχουμε γίνει μια οικογένεια ανεξαρτήτως ηλικιών. Παρευρίσκομαι στον χώρο του μνημείου από τις 28 Φεβρουαρίου όπου μέσα από το τραγούδι, άνθρωποι ανεξαρτήτως κομμάτων, χρωμάτων και θρησκειών, ενώθηκαν. Έτσι σιγά σιγά γεννήθηκε η ομάδα μας.
Κάθε βράδυ στεκόμαστε μπροστά από το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, εκεί που στήσαμε το δικό μας αυτοσχέδιο μνημείο για τα θύματα των Τεμπών. Δεν είναι απλά μια συνάντηση… είναι μια σιωπηλή υπόσχεση, μια δέσμευση «μέχρι τέλους» για δικαιοσύνη και αντίσταση στη λήθη. Ανάβουμε κεριά, αφήνουμε λουλούδια, ενώνουμε τις φωνές μας και τραγουδάμε όλοι μαζί . Η ατμόσφαιρα φορτίζεται από θλίψη, αλλά και από δύναμη. Μια δύναμη που γεννιέται όταν άνθρωποι διαφορετικοί μεν, αλλά με κοινό σκοπό, ενώνονται για να κρατήσουν ζωντανούς άλλους ανθρώπους που τους στέρησαν το οξυγόνο τους και το δικαίωμα στην ζωή.
Η πιο δυνατή εμπειρία για μένα ήταν όταν βρέθηκα στο σημείο του εγκλήματος στα Τέμπη με άλλα μέλη της ομάδας μας. Η νύχτα εκεί ήταν βαριά, σαν να κρατούσε ακόμα μέσα της τον πόνο και την αγωνία εκείνων των στιγμών. Στεκόμουν μπροστά στα ξύλινα σταυρουδάκια με τα ονόματα των 57 ψυχών, και ένιωθα το χώμα να κουβαλάει τη μνήμη τους. Δεν ήταν απλώς ένας τόπος… ήταν μια ανοιχτή πληγή. Εκεί αντιλήφθηκα πιο έντονα από ποτέ το μέγεθος της απώλειας, αλλά και την ανάγκη να μη σβήσει ποτέ η φωνή των ανθρώπων που χάθηκαν. Εκεί ένιωσα ρίγος να με διαπερνά και η ψυχή μου ταρακουνήθηκε ακόμα παραπάνω.
Από τότε, κάθε βράδυ που βρίσκομαι μπροστά στο μνημείο, ξέρω πως δεν είμαι απλώς παρούσα. Δεν εκφωνώ απλώς τα ονόματα αυτών των ανθρώπων αλλά φέρω μαζί μου το βάρος εκείνου του τόπου. Και αυτό το βάρος γίνεται φωνή μου, και με ωθεί να συνεχίσω Μέχρι Τέλους.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις στιγμές στις πορείες, όταν, παρά τα χημικά και τις μολότοφ, εμείς παραμείναμε αγκαλιασμένοι, τραγουδώντας δυνατά. Εκεί γεννήθηκε ένα νέο σύνθημα: «Έχεις σκεφτεί μήπως φοβούνται πιο πολύ την αγάπη;» Τότε καταλάβαμε πως ναι, αυτό φοβούνται… την αγάπη μας, τη φωνή μας, την ενότητά μας. Και γι’ αυτό προσπαθούν να μας κάνουν να σωπάσουμε. Αλλά εκείνες οι στιγμές μας ένωσαν πιο πολύ, μας έκαναν οικογένεια.
Κάθε φορά που αγκαλιάζω τους συγγενείς των θυμάτων, είναι σαν να παίρνω για λίγο τον πόνο τους μέσα στα δικά μου χέρια. Τους σφίγγω δυνατά, σαν να θέλω να τους κρατήσω όρθιους, να τους πω χωρίς λόγια πως δεν είναι μόνοι. Στις αγκαλιές αυτές νιώθω το τυχαίο της ζωής, πως θα μπορούσα να είμαι εγώ, οι γονείς μου…θα μπορούσαν να είναι τα δικά σας παιδιά και οι δικοί σας αγαπημένοι άνθρωποι. Ζούμε από θαύμα, κι αυτό το θαύμα δεν μας ανήκει μόνο, μας δεσμεύει. Γι’ αυτό στεκόμαστε δίπλα τους, όχι σαν θεατές, αλλά σαν συνοδοιπόροι στον αγώνα για δικαίωση. Γιατί το να θυμόμαστε τους ανθρώπους τους και να τους συμπαραστεκόμαστε είναι καθήκον μας.
Δεν ζητάμε λύπηση. Ζητάμε μόνο να ακουστεί η αλήθεια και να αποδοθεί δικαιοσύνη. Το χρωστάμε σε εκείνους που χάθηκαν, το χρωστάμε στις οικογένειές τους, το χρωστάμε στους εαυτούς μας και στις επόμενες γενιές. Μέχρι τότε, θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε εδώ, να τραγουδάμε, να αγκαλιαζόμαστε, να υψώνουμε φωνή. Γιατί αν κάτι μας έμαθε αυτή η τραγωδία, είναι πως η μνήμη δεν πεθαίνει, πως η αγάπη μπορεί να γίνει το πιο ισχυρό μας όπλο και πώς μετά το «καληνύχτα Κεμάλ», υπάρχει το «αυτός ο κόσμος θα αλλάξει αν το θέλουμε εμείς». Μέχρι τέλους.
